آنفولانزا چیست؟
آنفولانزا در کل به سه گروه آ، ب، سی تقسیم می شود که آنفولانزا خوکی ، از سری آ می باشد و مشترک بین انسان و حیوان است. که علامت های آن سرگیجه، تب شدید، ضعف، سرفه، گلودرد، عطسه و در صورت تشدید مثل اسهال، استفراغ و بیهوشی که در بعضی اوقات به مرگ می انجامد. نوع خوکی این بیماری به علت شباهت زیاد به نوع انسانی آن تشخیص دشواری دارد. و شیوع آن بسیار سریع و برای کودکان بسیار خطرناک می باشد. آنفولانزای مرغی نیز از نوع آ بوده و آن هم سرعت سرایت بسیار بالا دارد و خطر مرگ میره بالایی دارد و بین انسان و حیوان مشترک است و نشانه های آن مثل تب، سرفه، گلودرد، درد عضلات، احساس کسالت، عفونت چشم و ریه، تنگی نفس، اخلاط خونی و… می باشد.
روشهای پیشگیری از آنفولانزا مرغی
پیشگیری کامل از گسترش آنفولانزا مرغی امکان ندارد، اما مسئولان میتوانند با بررسی الگوهای مهاجرت پرندگان، در برابر احتمال گسترش آلودگی آماده باشند. درحالحاضر برای آنفولانزای فصلی، واکسیناسیون انجام میشود اما این امکان هنوز برای آنفولانزای مرغی مهیا نشده است. البته بنابه گفتهی سازمان جهانی بهداشت، برای ویروس H5N1 واکسن تولید شده. اما هنوز برای استفادهی همگان آماده نشده است. میتوان با انجام برخی از اقدامات احتیاطی، جلوی ابتلا به انواع آنفولانزا، از مرغی تا عفونتهای دیگر را گرفت.
بهداشت دست
قبل و بعد از استفاده از دستشویی یا استفاده از مواد غذایی و همچنین پس از سرفه کردن، دستهایتان را با آب گرم و صابون بشویید.
سرفه
هنگام سرفه، آرنجتان و یا یک دستمال را جلوی دهانتان بگیرید. سپس دستمال را به درون سطل آشغال بیندازید. اگر دستتان را جلوی دهانتان بگیرید، بخشی از ویروسهای آلودهکننده به دستهایتان منتقل میشود و آن ویروس میتواند به فرد دیگری، مثلا هنگام دست دادن، منتقل شود.
جداسازی
افرادی که بیمار هستند باید از اماکن عمومی دور بمانند و تا جایی که امکان دارد، با مردم در ارتباط نباشند.
واکسیناسیون
واکسن بیماریهای آنفولانزا فصلی و ذات الریه را بهموقع دریافت کنید.
البته بنابه گفتهی سازمان جهانی بهداشت، واکسن آنفولانزای فصلی نمیتواند فرد را از ابتلا به ویروس H5N1 مصون نگه دارد.
اقدامات احتیاطی هنگام نزدیک شدن به پرندگان
- هنگام آمادهسازی غذا، از ظروف مشترک برای گوشت پختهشده و خام استفاده نکنید. قبل و بعد از اینکه با گوشت خام پرندگان سروکار داشتید، دستهایتان را با آب و صابون بشویید.
- به پرندهی بیمار یا مرده نزدیک نشوید. برای جمعآوری این پرندهها و هر حیوان مردهی دیگر، با مسئولان ذیربط محل زندگیتان تماس بگیرید. افرادی که پرندههای خانگی نگهداری میکنند، از راهنماییهای ارائهشده در این خصوص تبعیت کنند.
- اگر به مناطق دارای شیوع بیماری آنفولانزای مرغی سفر میکنید، بهتر است از حضور در بازار حیوانات زنده و مزارع طیور پرهیز کنید و به مدفوع پرندگان نزدیک نشوید.
روش های پیشگیری از آنفولانزای خوکی
ویروسهاى H۱N۱ آنفولانزا خوک بسیار متفاوت با ویروسهاى ۱N۱H انسان است. بنابراین، واکسنهای مورد استفاده براى انفلوانزاى فصلى انسان براى جلوگیری از ابتلا به ویروسهاى H۱N۱ آنفولانزاى خوکی نه در بدن خوک و نه در بدن انسان ایمنی ایجاد نمی کند. بنابراین تا زمان تهیه وتکسن این نوع آنفلوانزا صرفا می توان به توصیه های پزشکی و سازمانهای بهداشتی عمل کرد.
پزشکان در پاسخ به این سوال که هر فرد چطور میتواند از خود و خانوادهاش در برابر این بیماری مراقبت کند، اظهار می دارند: در حال حاضر باید احتیاطهای معمول برای آنفلوآنزا را انجام داد که شامل پوشاندن جلوی دهان و بینی به هنگام عطسه و سرفه کردن با یک دستمال کاغذی که باید پس از مصرف حتما دور انداخته شود و مخصوصا از عطسه کردن در کف دست باید خودداری شود. دستهایتان را باید مرتب بشوئید و در صورت نبودن آب و صابون از ژل پاک کننده استفاده شود. اگر هم بیمار شدهاید در خانه بمانید.
در مورد استفاده از ماسک برای پیشگیری از ابتلا و جلوگیری از شیوع این بیماری شواهد علمی کافی وجود ندارد. که تایید کند که ماسک واقعا در خارج از تاسیسات مراقبتهای بهداشتی کاربرد دارد.
توصیه ها:
- دستهای خود را مرتباً بشویید: ذرات و قطرات کوچک ناشی از سرفه و عطسه بیماری را منتقل می کنند. این ذرات به دستهای ما منتقل می شوند و بعد هر چیزی را که ما لمس کنیم آلوده کننده می شود.راه صحیح دست شستن : به غیر از پشت و روی دستها و انگشتان ، زیر ناخنها ، بین انگشتان و دور مچها را به مدت کافی با آب گرم یا داغ کف مالی کنید و بعد خوب بشویید.
- وقتی عطسه یا سرفه می کنید دهان خود را بپوشانید :اگر دستمال ندارید از شانه یا گودی آرنج خود استفاده کنید.اگر این ذرات به لباس یا یقه شما منتقل شوند خیلی بهتر است از اینکه در هوا و بین افراد دیگر انتشار یابند.بعد دستهای خود را بشویید. در ضمن اجسام صاف مثل سکه بیشتر از اجسام زبر و منفذدار مثل کاغذ ویروس را منتقل می کنند.
- در خانه بمانید: اگر بیمار هستید در خانه بمانید و همیشه دستهای خود را بشویید تا دیگران را آلوده نکنید.
- صورت خود را لمس نکنید: دستهای خود را از غشاهای مخاطی ( چشم- دهان – بینی ) دور نگه دارید چون ویروس از این راه ها وارد بدن می شود.
- از افراد بیمار دوری کنید.
- توصیه های سازمان جهانی بهداشت درصورت ابتلا به بیماری: درخانه بمانید، استراحت بسیار، مصرف مایعات فراوان، پوشاندن دهان و بینی خصوصأ هنگام سرفه و عطسه، شستشوی مرتب دستها با آب و صابون، آگاه کردن افراد خانواده و فامیل از بیماری خود، مراجعه به پزشک در صورت شدت گرفتن علائم ؛ نظیر تنگی نفس، ضعف و خستگی شدید، سردرد و سرگیجه شدید، استفراغ و تهوع غیر قابل کنترل.
درمان آنفولانزای مرغی
بنابر نظر سازمان جهانی بهداشت، داروهای ضدویروس میتوانند جلوی تکثیر این ویروس در بدن را گرفته و بیمار را در مسیر بهبود قرار دهند. اوسلتامیویر (Oseltamivir) با نام تجاری تامیفلو (Tamiflu)، باید تا ۴۸ ساعت پس از شروع علائم، به بیمار داده شود تا بهترین تأثیر را داشته باشد. اما به علت بالا بودن نرخ مرگومیر این بیماری، پرشکان ممکن است، این دارو را حتی پس از گذشت این زمان هم تجویز کنند.
مقدار داروی تجویزی و طول درمان به شدتِ بیماری بستگی دارد. این دارو در بدن بیماران مبتلا به مشکلات معدهای و رودهای بهخوبی جذب نمیشود. تحقیقات نشان داده که این بیماری در برخی موارد نسبت به این نوع درمان مقاوم است. بیمارانی که مبتلا به آنفولانزای مرغی و یا مشکوک به آن هستند، باید در منزل و یا بخش مجزایی در بیمارستان نگهداری شوند.
پزشکان علاوه بر تجویز دارو، از بیمار میخواهند:
- خوب استراحت کند؛
- مایعات زیادی بنوشد؛
- بهخوبی تغذیه شود.
آنها همچنین برای پایین آوردن تب بیمار و کاهش درد او، دارو تجویز میکنند.
بیماریهای دیگری مانند ذات الریه باکتریایی نیز در بیماران مبتلا به ویروس H5N1 رایج است. این بیماران علاوهبر داروهای ویروسی، به آنتی بیوتیک هم نیاز دارند. برخی از بیماران هم دچار تنگی نفس شده که اکسیژن درمانی نیز میشوند.
راههای درمان آنفولانزای خوکی
واکسنهای مختلفی در دسترس است که خوکها را در مقابل آنفلوانزا خوکی ایمن می کند. اما در حال حاضر واکسنی که بتواند به طور کامل برای انسانها در مقابل آنفلوآنزای خوکی ایمنی ایجاد کند در دسترس نیست .
واکسن آنفلوانزاى فصلى ممکن است بر ضد H۳N۲ خوکی کمک کننده باشد. ولی مطمئنا به ایمنی و پیشگیری از آنفلوآنزای خوکی نوع H۱N۱ کمک نخواهد کرد .
داروهایی که برای درمان انواع قوی آنفولانزا تولید شده اند، توانایی خوبی برای کمک به مبتلایان به آنفولانزای خوکی دارند. در حقیقت همه گیری جهانی بیماری هایی مانند آنفولانزای مرغی و سارس در سال های گذشته آمادگی مراجع درمانی را برای مقابله با همه گیری های جدید افزایش داده است.